Dit is de derde aflevering van de Tribune vragenrubriek, waarin de vragen over wetenschap & sport van clubgenoten van triathlonvereniging GVAV te Groningen beantwoord.
.jpg)
De vraag van deze maand rees op een septemberavond in de
kleedkamer van het Helperbad. Er werd gesproken over een bijlage bij de
weekend-NRC (voor de NRC-lezers: de Lux) die geheel gewijd was aan hardlopen.
In de krant stonden artikelen over fanatieke marathonlopers die meerdere
marathons per jaar lopen, trailrunners die op ruig terrein rennen, ultralopers
die wedstrijden van soms wel 100 kilometer lopen, en andere ‘bijzondere’
hardlopers. De vraag rees bij enkele zwemmers: zijn ultralopen wel gezond om te
doen? Is het wel goed voor een lichaam om wedstrijden te lopen van meer dan 50
kilometer, soms door zeer zware of barre omstandigheden?
.jpg)
De vraag is niet makkelijk te beantwoorden. Er bestaan
geen of weinig studies waar de gezondheid van ultralopers vergeleken wordt met die
van ‘gewone’ hardlopers. Dat sporten gezonder is dan niet-sporten, dat lijkt
duidelijk, maar té veel is ook meestal niet goed. In 2012 schreven Britse
cardiologen een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Heart over hun angst dat er mensen zijn
die denken dat meer altijd beter is. In het artikel proberen ze die mythe te
ontkrachten met wetenschappelijk bewijs; namelijk dat extreme inspanningen lang
niet altijd goed voor je zijn.
In 2010 presenteerden onderzoekers uit Canada op een
congres er een
studie waarin zij hadden ontdekt dat het lopen van marathons kan leiden
tot schade aan het hart. In oktober van dit jaar publiceerden de Canadezen hun
onderzoek in een wetenschappelijk tijdschrift, (zie ook dit artikel op
nu.nl). In deze studie werd het hart van 20 ‘recreatieve’ marathonlopers
voor, vlak voor en vlak na de marathon onderzocht met behulp van MRI-scans. De
onderzoekers zagen dat de meeste lopers vlak na de marathon schade aan het hart
hadden opgelopen. Dit was schade aan de hartspier vergelijkbaar met wat er
gebeurt bij een hartaanval. Daarnaast waren ook de niveau’s van troponine, een hartenzym dat alleen maar
actief is bij hartschade, behoorlijk hoog. De onderzoekers zagen dat minder
getrainde lopers meer schade aan het hart opliepen. Een aantal proefpersonen werden
na drie maanden nog eens onderzocht, en gelukkig bleek de meeste schade toen
weer hersteld. Een marathon
lopen is dus wel degelijk schadelijk voor het hart, maar die schade is wel
omkeerbaar. Meestal.
Want, als je binnen een korte tijd wéér een marathon
loopt, denken verschillende artsen, zal de schade misschien nog niet helemaal
hersteld zijn. Dit kan leiden tot opstapeling van de hartschade, zoals veel littekenweefsel
of stijfheid van het hart. Ook bij inspanningen die groter zijn dan een
marathon, zoals een ultraloop van 50-100 kilometer, zal er meer van die schade
aan het hart ontstaan. Veel artsen pleiten er dan nu ook voor dat als je een
marathon of een hele triathlon wilt doen, je er het beste ééntje kunt doen (of
een paar), en zorgen dat je goed getraind bent als je aan de start verschijnt. Ze
raden aan om na die marathon vervolgens weer een “gezonder” sportpatroon aan te
nemen. Volgens
hen is dat regelmatig sporten, maar niet meer dan 30 tot 50 minuten per dag.
Volgens een oud-hollands gezegde is alles waar “te” voor
staat niet goed. Loop vooral die marathon, maar geen zes per jaar. En voltooi ook
niet vijfentwintig jaar lang ieder jaar een hele triathlon. En denk nog eens
een extra keer goed na voordat je je gaat storten op een ultra-marathon. Sport
verstandig, sport met mate.
