woensdag 2 november 2011

Zichtbare wetenschap

Wetenschap heeft vaak een wat stoffig imago. Musea ook. En toch kunnen zij een belangrijke rol spelen in het zichtbaar en aantrekkelijk maken van het werk van onderzoekers, betoogt Eva Teuling. “De Britten hebben een hele goede methode gevonden om het publiek voor wetenschap te interesseren: door het écht zichtbaar te maken.”



"Wetenschappers worden nog te vaak gezien als stoffige nerds, die zich begeven in saaie gebouwen met laboratoria zonder ramen. Een aantal van hen probeert van dat imago af te komen, door publieke optredens in TV-programma's, publiekslezingen en wetenschapsfestivals. Maar ook in (natuurhistorische) musea zijn er legio mogelijkheden voor het populariseren van wetenschap. Als musea verder gaan dan het laten zien van opgezette beesten en oude apparaten en ruimte maken voor échte wetenschap, kun je als bezoeker werkelijk iets leren.

Eerder dit jaar was ik in Londen, om een kijkje te nemen bij een aantal internationaal toonaangevende wetenschapsmusea. De Britten hebben een hele goede methode gevonden om het publiek voor wetenschap te interesseren: door het écht zichtbaar te maken. Niet door persberichten te schrijven over het onderzoek en wetenschappers uit te nodigen voor tv-programma's en festivals waar ze hun verhaal kunnen doen, maar door bezoekers van een museum mee te laten kijken over de schouders van de onderzoekers, in het laboratorium. Niet door filmpjes, maar door een glazen wand.
Zelf virtuele watermonsters bestuderen en nog veel meer

Een prachtig voorbeeld hiervan is het Darwin Center in het Natural History Museum dat bekend is van de dinosaurussen. Het Darwin Center is een onderzoekslaboratorium, waar biologen op plantjes en beestjes verzamelen, en daarnaast met behulp van moderne technieken als DNA-sequencing de evolutie van al deze levende organismen onderzoeken. Maar naast onderzoekslaboratorium is het Darwin Center ook een onderdeel van het Natural History Museum.

Het bijgebouw, bijgenaamd de "cocoon",  is een soort ei-achtige structuur, waarin je als bezoeker langzaam afdaalt van boven naar beneden en onderweg van alles te weten komt over het onderzoek in het Darwin Center. Vier "virtuele" onderzoekers - die ook echt voor het instituut werken - nemen je aan de hand mee langs veldexpedities, preparatiemethoden en uiteindelijk ook DNA-sequencing. Er zijn filmpjes, spelletjes, je kunt zelf "virtuele" watermonsters bestuderen en nog veel meer.

Op verschillende plekken in de cocoon kun je door glazen wanden naar binnen kijken bij het onderzoek. Je ziet de enorme herbarium-collectie in rijen met boekenkasten. Je ziet de onderzoekers aan het werk met hun witte labjassen en blauwe handschoenen. Je ziet ze buisjes in rekjes zetten, uit centrifuges halen en rare machines gebruiken. Op andere plekken zie je ze achter de microscoop en de computer zitten. Maar je staat niet zodanig in de weg dat de onderzoekers hun werk niet kunnen doen.
Gratis. Altijd, voor iedereen
Ook in het Blizard Institute van Queen Mary University is een Science Center in het onderzoekslaboratorium aanwezig, hetCentre of the Cell. In het hoge laboratorium hangt een knaloranje structuur die het 12-cellig stadium van een embryo moet voorstellen. Vanuit de loopbrug naar dit Science Center kijk je, meters lager, op de onderzoekers, en kun je zien waar ze mee bezig zijn. In het Centre of the Cell krijgen bezoekers allerlei filmpjes te zien en kunnen ze spelletjes spelen die gebaseerd zijn op het dagelijkse onderzoek van het Instituut. Centre of the Cell krijgt veel groepen scholieren op bezoek die zo geïnspireerd kunnen raken om ook wetenschapper te worden.

En het allermooiste: deze musea zijn gratis. Altijd, voor iedereen. De bezoeker ziet niet een stoffig laboratorium, maar prachtig ontworpen gebouwen waar mensen werken die het leuk vinden om anderen te vertellen waar ze mee bezig zijn. Zo kan iedereen een mooi beeld krijgen van de wetenschapper op zijn werkplek. In Nederland worden dergelijke projecten in musea ook steeds gebruikelijker, zoals Live Science in Naturalis, waarbij bezoekers het prepareren van dieren echt "live" kunnen meemaken. Laten we vooral doorgaan met het modernisren van de musea en met activiteiten waarbij onderzoekers echt zichtbaar worden. Het is tijd voor zichtbare wetenschap!"

Dit artikel verscheen op ScienceGuideNL

Geen opmerkingen:

Een reactie posten