donderdag 8 april 2010

Genetische onzin

Dagelijks worden door onderzoekers nieuwe gen-variaties ontdekt die mogelijk betrokken zijn bij allerlei ziektes, uiterlijke kenmerken en gedrag. Soms worden deze ontdekkingen door de (populaire) media volledig uit hun verband getrokken. Vier opmerkelijke ‘krantenkoppen’ op nu.nl.

In deze studie kregen 150 studenten een vragenlijst over hun liefdesleven, vervolgens werd de variatie in genen betrokken bij het immuunsysteem bekeken. Vrouwen met veel variatie in het MHC (major histocompatibiliteit)-gen zouden meer bedpartners hebben gehad. Het gaat hier dus niet om een “gen voor aantrekkelijkheid”, maar om variaties in een gen die kunnen leiden tot kleine verschillen in het uiterlijk en de geur van zweet, waardoor vrouwen misschien iets aantrekkelijker zouden zijn. Het is jammer dat nu.nl geen aandacht besteed aan het feit dat veel variatie in het MHC-gen zorgt voor een betere algehele gezondheid. De belangrijkste conclusie van dit onderzoek is dus eigenlijk dat gezondere vrouwen aantrekkelijker zijn…
 
In deze studie, gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift “The American Journal of Human Genetics”, volgden Britse onderzoekers 5000 tweelingen. Zij ontdekten variaties in het trichohyaline-gen dat kan voorspellen of iemand steil of krullend haar zal krijgen.
Maar wat die föhn er mee te maken heeft? De praktische toepassing van dit onderzoek ligt meer in de richting van de forensische biologie, waarbij haren en DNA-sporen daders in een misdrijf kunnen helpen opsporen. Het krijgen van krullend haar door gentherapie is een droom voor cosmetische bedrijven, maar blijft toekomstmuziek, terwijl op nu.nl wordt gesuggereerd dat we door een pil ons kapsel kunnen veranderen…
“Gen beïnvloedt bindingsangst bij mannen”
De Zweedse onderzoekers namen bij heteroseksuele mannen vragenlijsten af over hun relaties en liefdesleven. De uitkomsten hiervan vergeleken ze met variaties in een gen dat betrokken is bij de werking van het hormoon vasopressine, dat bij muizen invloed heeft op seksueel gedrag. Het resultaat, gepubliceerd in het hooggewaardeeerde tijdschrift PNAS, was dat mannen met meer kopieen van een variant van dit gen minder vaak langdurig getrouwd waren, en vaker relationele crises hadden. Ook de mening van hun partner over de relatie was gerelateerd aan het aantal kopieen van de gen-variatie. De onderzoekers zeggen dat op basis van de genvariatie niet voorspeld kan worden of iemand een goede partner zal zijn – geen item op datingwebsites dus. De term ‘bindingsangst’ is erg ver gezocht, en de titel is een duidelijk voorbeeld van genetische onzin. 

Deze ‘krantenkop’ suggereert dat Amerikaanse jongeren een gen hebben waardoor ze gekleed in afzakkende broeken’s nachts met pistolen door achterbuurten van grote steden trekken. De werkelijkheid is natuurlijk veel subtieler: bij een gezondheidsstudie in Florida werd aan 2000 jongeren onder andere gevraagd of ze ooit bij een bende hadden gezeten en of ze wapens hadden gebruikt. Deze resultaten werden vergeleken met de activiteit van Monoamine Oxidase A (MAOA), een gen dat al in verband was gebracht met asociaal gedrag. Mannen met een lage MAOA-acitiveit waren vaker lid (geweest) van een bende en gebruikten vaker wapens. Er is dus geen gangster-gen ontdekt maar een gen-variatie geassocieerd met crimineel gedrag.
Het moge duidelijk zijn dat in slechts één van deze stukjes het gaat om de ontdekking van een ‘nieuw’ gen dat betrokken is bij een uiterlijk kenmerk, in de andere gevallen werden nieuwe relaties gelegd tussen genvariaties en een bepaald gedrag.

De ‘spannende’ titels van de artikelen trekken de aandacht van de internetter, maar echt aandachtig worden deze waarschijnlijk niet gelezen, gezien de korte bezoektijd aan dit soort websites. Zo wordt het onjuiste beeld geschapen dat er voor elk gedrag een ‘gen’ bestaat. Nu.nl wil dus duidelijk lezers trekken en is minder geinteresseerd in de echte wetenschap. Jammer voor een zeer goed bezochte website die een rol zou kunnen spelen in een beter begrip van genetica bij het algemene publiek.
Dit stuk is origineel gepubliceerd op wetenschapsblog Sciencepalooza